Ở cái tuổi “chiều thu nắng quái, nét cười chân chim“, nhà thơ Hà Cừ của vùng đất xứ Đông xưa, nay là một phần của thành phố Hải Phòng mới, đặt bút làm thơ khi đã ngẫm nghĩ thật chín những hiện tượng, những quy luật ở đời, từ đó nêu lên những đặc trưng thời cuộc. Những chuyện đời, việc người mà ông thu thập được sau hơn ba chục năm làm báo giúp ông làm thơ chuyển tải nỗi lòng mình.
Thơ Hà Cừ thực sự là những chiêm nghiệm thế sự. Có thể nhận ra một Hà Cừ suy tư, tinh tế và sâu lắng, từng trải, ngẫm nghĩ về thế sự nhân tình. Trong những tập thơ của Hà Cừ như “Buông”, “Vụn”, “Thăm thẳm cõi người”…người đọc nhận thấy dường như giọng thơ Hà Cừ mỗi lúc lại đằm thắm hơn, suy tư hơn. Ông không viết những bài thơ dài, cũng không cầu kỳ nhả tứ, khoe chữ. Mạch thơ ông ngắn, cốt mang thông điệp lòng ông đến nhanh với bạn đọc. Trong đó có những vần thơ ngập tràn từng khúc thương yêu, nhung nhớ. Giữa những bề bộn đời thường, Hà Cừ vẫn dành khoảng trời xanh tâm tưởng, nhớ thương những gì còn níu giữ tâm hồn như cách ông vấn vương “những kỷ niệm yêu đương thời trai trẻ”:
Hè vẫn sẽ qua, thu lại về bên ngõ
Hoa cúc vàng như cánh bướm trong mơ”.
(Tháng năm này không gặp lại đâu em)
Một thoáng gợn sắc của thiên nhiên, một chút u hoài của cảnh vật, cũng đủ làm cho tâm hồn nhà thơ rung động. Đọc thơ Hà Cừ, mới hay trong dáng vẻ lịch lãm, nhu mì của nhà thơ, lại ẩn chứa bên trong một trái tim đa cảm, một cách nhìn có phần mềm yếu trước cái đẹp trên đời. Ông bần thần trước dấu chân trên cỏ, thương con phố dài lạnh buốt bởi không em, xót xa thăm bến sông xưa khi cải xanh nay đã thành dưa nhà người…
Thơ Hà Cừ gợi nhiều hơn tả, có tả cũng chủ yếu để gợi, để đi thẳng vào cốt lõi chuyện đời, việc người. Bài thơ của ông nhờ thế mà gọn lại, câu thơ nhờ thế mà vững hơn, tạo ấn tượng tốt hơn. Có khi tác giả cứ để câu chữ buông theo niềm xúc cảm. Những chuyến đi thực tế ở nơi này nơi kia thường giúp cho ông kiếm tìm được không ít câu thơ hay.
Hà Cừ không lạm dụng sự gọt giũa ngôn từ, mà tự vịn vào sự thành tâm để cho câu thơ đứng dậy, đến thẳng với bạn đọc. Trí tuệ đưa vào thơ không khéo sẽ làm cho bài thơ thành bài giáo lí sơ cứng. Mộc mạc mà chân thành, đôi chỗ còn thô ráp nhưng lại gần gũi, thơ ông dễ được bạn đọc đồng cảm và chia sẻ. Với lối viết ấy, dù dẫn người đọc vào thăm thẳm thế giới nội tâm và cảm xúc, thơ Hà Cừ vì thế mang đến những vẻ đẹp cuộc sống từ sức phát hiện và năng lực khái quát của một người có nhiều năm làm báo và bén duyên với thơ khi đã chín muồi cảm xúc của một người tinh tế và đầy sâu lắng.
