Tập thơ “Thức với khơi xa” (Nhà xuất bản Văn Học – 2024) của nhà thơ Hoài Khánh vừa đoạt giải Ba của Cuộc vận động sáng tác Văn học Nghệ thuật về đề tài Hải quân. Tràn ngập tập thơ là biển, là đảo, là hình ảnh người chiến sĩ canh giữ biển đảo của Tổ Quốc. Sóng biển dạt dào trong từng bài thơ, cả những tên đảo, tên làng, tên vùng đất biển cũng hóa thành chất liệu trong thơ Hoài Khánh.
Hoài Khánh gắn bó với thành phố biển Hải Phòng. Nhưng tôi không nghĩ biển trong thơ anh lại nhiều đến thế. Hơn 50 bài thơ trong tập mà đến hơn 40 bài có tên gắn với chữ “biển” như: Lần đầu ra biển; Giữa khơi xa; Trên bãi biển; Biển là thế; Cột mốc giữa khơi xa; Chiều ở biển; Ra biển Đồ Sơn…Thơ của anh, thật sự là những vần thơ mang hồn biển.
Tôi biết Hoài Khánh sinh ra, lớn lên, gắn bó với Hải Phòng. Anh nổi tiếng với mảng thơ thiếu nhi. Rất nhiều bài thơ của anh được đưa vào sách giáo khoa bậc tiểu học từ lớp hai đến lớp năm. Tần số xuất hiện thơ của anh trên các mặt báo, từ báo Thiếu niên Tiền Phong, nhi Đồng đến báo Văn Nghệ, Tạp chí Văn nghệ Quân Đội tương đối dày. Nhưng mãi đến cuối năm 2024, tôi mới được gặp anh cùng tới nhận giải thưởng thơ ở tỉnh Ninh Bình. Mấy năm nay, thị lực của anh suy giảm nặng nên đi đâu cũng phải có người thân dẫn dắt. Thế mà anh đã có 10 tập thơ in riêng, tập nào cũng hàng chục bài. Anh còn đoạt hàng chục Giải thưởng thơ ở Trung ương và nhiều địa phương trong cả nước. Tôi ngưỡng mộ anh, khâm phục sức sáng tạo phi thường của anh.
Chỉ cần đọc tên những bài thơ trong tập thơ này đủ hiểu nhà thơ Hoài Khánh yêu Hải Phòng, yêu biển đảo quê anh đến chừng nào: Đến Cát bà để yêu; Tháng Tư về Hải Phòng; Chiến sỹ Hải đội 2 Biên phòng Hải Phòng; Qua cầu Đình Vũ-Cát hải; Tháng Ba về Đồ sơn; Giữ bình yên miền cửa biển; Xuân về Đồ Sơn; Viết ở đồn biên phòng Cát Bà; Phác hoạ Cát Bà; Đêm Đồ Sơn… Vùng đất đầy sóng, đầy gió, vùng đất đầy mê cung thuỷ trận, vùng đất dày đặc những danh lam, thắng cảnh, trùng trùng điệp điệp đảo lớn đảo bé, thơ mộng, huyền ảo như thần thoại, như cổ tích mê hoặc hồn người đã đan dệt nên thơ Hoài Khánh. Ngay cả những bài thơ ngoài Hải Phòng, anh cũng viết về biển: Tiếng gọi ở Trường Sa; Thư tình người chiến sỹ cảnh sát biển; Hỏi biển; Bên tháp Nghinh Phong; Người lính hải quân nghe sóng hát; Uống rượu ở Ghềnh Ráng;…
Ngỡ từng hơi thở của Hoài Khánh là biển. Từng nhịp tim của anh là biển. Từng ký ức, từng kỷ niệm, từng chấn động nhỏ nhất chớp loé lên trong con tim, khối óc của tác giả là biển. Nó chi phối toàn bộ suy nghĩ, xúc cảm củnhà thơ.
Hoài Khánh khẳng định: “Chẳng thể quên khi ra biển lần đầu/ Bàn chân rụt rè áp lên mặt cát”. Anh ngẫm nghĩ: “Hạt muối nào ai chắt mặn cho ta”/…/ “Càng thương những con còng ẩn vào kẽ đá”(Lần đầu ra biển). Biển trong thơ Hoài Khánh không dữ dội, không sóng thần, không thuỷ quái, mà êm dịu, ngọt ngào, thơ mộng, quyến rũ như người con gái: “Bến anh tới cành tuyết xưa vẫy nhẹ/ Biển khoả trần quyến rũ nắng xuân sang/…/ Ôm bờ cát phố căng phồng vị biển/ Dịu dàng cơi cây gạo ửng ráng chiều/ Đảo như gái chưa chồng đầy hãnh diện/ Mắt ai cười đủ biếc ánh trăng yêu” (Đến Cát Bà để yêu). Biển gợi ra, mở ra, dẫn dắt Hoài Khánh đi vào lịch sử biển, đi vào dân vạn chài. Anh nhìn thấy cái đẹp nắng gió, cái đẹp kiên trung, bền bỉ, cái đẹp bên trong mồ hôi, nước mắt của người dân biển: “Bao thế hệ giương buồm chinh phục biển/ Nhớ ngàn đời huyền thoại Các Ông/…/ Lòng nhân hậu Các bà thành tên đảo/ Đảo oai hùng vươn dậy mở bình minh” (Đến Cát bà để yêu).
Tin rằng, bạn đọc thêm yêu biển và hải đảo quê hương, yêu hơn những con người gắn với khơi xa khi đến với tập thơ này.
